Diş Hekimliğinde Radyoloji
Diş hekimliğinde kullanılan röntgenler diş hekiminin dişlerde ve çenelerdeki sorunları teşhis etmesine yardımcı olur.
- Radyografiler, gözle yapılan muayenede fark edilemeyen çürük alanlarının görülmesini sağlar.
- Dolguların altında gelişen çürük ve çatlak ya da diğer zararların fark edilmesine imkan verir.
- Dişeti hastalığı nedeniyle oluşan kemik kaybı röntgen yardımı ile fark edilebilir.
- İmplant hazırlığı ve yerleştirilmesinde, ortodontik tedavi ve bunların diş hekimliği çalışmalarında diş hekimi için yararlı ve gereklidir.
- Radyografiler ile kist, ağız kanserleri ve metabolik ve sistemik hastalıklarla birlikte oluşan değişikliklerin saptanması da mümkündür.
- Radyografilerin yardımı ile diş hekimleri, çocukların ağzındaki diş gelişimi ve büyümelerini de görebilir.
Ne kadar sıklıkla röntgen çekilmelidir?
Röntgenin hangi sıklıkla çekilmesi gerektiği hastanın tıbbi ve dental geçmişine ve geçerli durumuna göre değişir. Bazı kişilerde 6 ayda bir röntgen alınması gereklidir. Bazıları için ise 2 yıllık periyotlar yeterlidir. Çocuklar Yaşa göre değişmekle birlikte, çocukların bir çoğunda röntgenler 6 ay ile 1 yıl arasında değişen sürelerle çekilmelidir. Çünkü çocukların ağızlarında çürük kolaylıkla gelişebilmektedir. Ayrıca röntgenler yardımı ile diş gelişiminin görüntülenmesi de mümkün olmaktadır.
Fazla sayıda tedavi yapılmış dişi bulunan yetişkinler (dolgular da dahil), düzenli olarak röntgen çektirmelidir. Çünkü bu kişilerin ağızlarında sorun çıkma riski çok daha fazladır.
Meyveli soda, sıcak çikolata, şekerli çay ya da kahve içen kişilerin de düzenli olarak röntgen çektirmeleri gerekmektedir. Çünkü bu tür içecekler kolaylıkla çürüğe neden olabilirler.
Dişeti hastalığı olan kişiler hastalığı olan ya da dişeti tedavisi görmekte olan kişilerin daha sıklıkla röntgen çektirmeleri gereklidir. Böylece devam eden ya da önemli ölçüde kemik kaybının olup olmadığı görülebilir. Xerostomia da denilen ağız kuruluğuna neden olan ilaçları kullanan kişiler.
Kuru ağızlarda, tükürüğün olmamasından dolayı, diş çürükleri kolaylıkla oluşabilmektedir. Çünkü, tükürük ağız içindeki asit seviyesini sabit kalmasına yardımcı olur ve tükürük azaldığında, asit seviyesi artar ve bu da diş çürümeline neden olur. Kullanılan bazı ilaçlar, ağız kuruluğuna neden olur. Hipertansiyon ilaçları, antidepresanlar, sakinleştiriciler, antihistaminikler, diüretikler,narkotik ilaçlar, antikonvülsan ve antikolinerjik ilaçlar ağız kuruluğuna neden olan ilaçlar arasındadır. Ağız kuruluğu problemi olan kişilerin daha sık röntgen ile kontrol yapılmalıdır.
Hastalık nedeni ile ağız kuruluğu olan kişiler Ağız kuruluğuna neden olan Sjögren Sendromu olan kişilerde ve tükürük seviyesinde azalmaya sebep olan baş-boyun bölgesine radyoterapi uygulanmış kişilerde diğer kişilerden daha sıkça röntgen ile kontrol yapılmalıdır.
Sigara kullanan kişilerin sıklıkla radyografik kontrole ihtiyacı vardır çünkü sigara dişeti hastalığı riskini arttıran bir faktördür.
Röntgen Çeşitleri:
Ağız içi ve ağız dışı olmak üzere iki çeşit röntgen mevcuttur:
Ağız içi Film hasta ağzındadır. Film hasta ağzı dışındadır
Ağız içi röntgenler
Ağız içi röntgenler röntgen filmi ağız içerisindeyken çekilen röntgenlerdir.
Ağız içi röntgen çeşitleri
- Bite-wing radyografisi
- Periapikal radyografi
- Oklüzal radyografi
- Dijital radyografiler
Ağız dışı röntgenler
Ağız dışı röntgenler röntgen filmi ağız dışındayken çekilen röntgenlerdir.
Ağız dışı röntgen çeşitleri
- Panoramik radyografiler
- Tomografiler
- Sefalometrik projeksiyonlar
- Sialografi
- Bilgisayarlı tomografi
Dijital radyografiler, röntgen tekniklerinin en yenilerinden biridir. Bu teknik ile radyasyon %80 oranında azalmaktadır. Dijital radyografilerde röntgen filmi düz elektronik bir sensör üzerine yerleştirilir. Röntgen ışınları klasik röntgen filmlerine geldiği şekilde sensöre de gelir ancak görüntü karanlık odada değil, elektronik olarak gönderilerek bilgisayar ekranında oluşur. Böylece görüntü saklanabilir ya da çıktısı alınabilir.
Diş hekimliğinde kullanılan radyografilerde doz her ne kadar düşük olsa da panaromik radyografilerin çekiminde koruyucu kurşun önlüklerin kullanımı X-Ray ışınının vücudun diğer bölgelerinin özelliklede Troid bezinin korunması açısından önemlidir.
Panaromik Röntgen
Panaromik röntgen, çenelerin, tüm dişlerin, çene ve dişlerdeki bir çok rahatsızlığın tek bir filmde görülmesini sağlayan röntgen filmleridir.
Panaromik röntgen neden gereklidir?
Panaromik röntgen, çene ve dişlerde gözle görülemeyen çürük, kist ve tümör gibi oluşumların teşhisinde gereklidir.
Tedavi planlamasının daha hızlı ve eksiksiz biçimde yapılmasına yardımcı röntgen filmleridir.
Çene ve dişlerle ilgili operasyonlardan önce hekimin görmesi gereken bir röntgendir. Çünkü bu röntgenler tedavi uygulanacak alanı geniş bir şekilde gösterir ve operasyonun başarısını arttırır.
Panaromik röntgenin avantajları nelerdir?
Panaromik röntgen bir çok diş çürüğü, çenelerdeki kistik ve tümoral oluşumlarla ilgili erken teşhis olanağı sağlar.
Tüm dişlerin görüntüsü tek bir röntgen üzerinde görülebilir.
Tüm dişlerin görüntüsünün alınmasıyla erken teşhis ve tedavi olanağı sağlar. Bu sayede hem zamandan hem de tedavi maliyetlerinden tasarruf sağlanır.
Kliniğimizde her bir hasta için PANORAMİK RÖNTGEN çekilip işlem yapılmaktadır. Tecrübelerimiz göstermiştir ki, Hem hasta hem de hekim için ideal olan budur. Kliniğimiz de buna azami derecede dikkat edilmektedir.
Dünyada yaygın olan bu uygulama ülkemizde de gün geçtikçe daha da yaygınlaşacaktır.
***KLİNİĞİMİZDE HER HASTANIN PANORAMİK RONTGENİ ÇEKİLİP, TEDAVİ PLANLAMASI BUNA GÖRE YAPILMAKTADIR ***
RVG (RadioVisioGraphy) Dijital Görüntüleme Sistemi
Diş hekimliğinde yaygınlaşan “Digital Röntgen” veya “Digital X-Ray”ler de hastaları, hekimi ve kliniklerde çalışan personeli korumanın ayrı bir yoludur.
RVG (Radiovisiography) adı verilen yöntemde, film çekimi bilinen eski Diş Röntgen filmleri yerine, onun vazifesini gören elektronik sensörler sayesinde yapılmaktadır. Bu sensörler, görüntüyü direkt olarak bilgisayar ekranına aktarmaktadır.
İşlem eski röntgen filmlerinden daha az sürede ve daha az X ışınıyla gerçekleştirilebilmektedir. Bu da eski röntgen filmlerimizi görüntüleyebilmek için gereken radyasyonu (filmi çekilen dişin bölgesine bağlı olarak) %90 azaltmaktadır.
Yöntemde eski röntgen filmlerimizdeki gibi “film banyosu” da gerekmediği için, banyo işleminde kullanılan zararlı kimyasal ajanlar artık devre dışı kalmıştır. Bu da muayenehanede çalışan personel açısından olumludur.
Elde edilen digital görüntüler, bir kağıda çıktısı alınarak, CD veya diskete kaydedilerek hastalarımıza verilebilmekte ve görüntü kalitesi bozulmadan saklanabilmektedir. Bu da, eski röntgen filmlerinin görüntülerinin zamanla bozulması nedeniyle, digital filmlerin ayrı bir avantajı olarak gösterilmektedir.
Diş hekimlerinin kullandıkları RVG’ler genellikle “Periapikal Film” dediğimiz, sadece belli bir bölgedeki diş veya dişlerin görüntüsünün elde edilmesine yöneliktir.
Periapical Röntgen
Panaromik radyografilerde tespit edilen şüpheli durumlar hakkında daha detaylı görüntü alınması amacıyla kullanılan, sadece birbirine komşu birkaç dişin ve bu dişleri çevreleyen kemik dokusunun görüntülenebildiği bir ağı içi görüntüleme tekniğidir.
Detay olarak panaromik radyografilere oranla daha üstündür.
TME Grafiği
Temporamandibüler eklem hareketlerinin ve buna bağlı sorunların tespiti için kullanılır.
Eklem ağız açık ve kapalı olarak değerlendirileceğinden ağız açık ve kapalı olarak 2 aşamalı çekim yapılır.
Okluzal Grafi
6x8cm boyutundaki filmler ile ağız içinden çekilen röntgen türüdür.
Özellikle gömük dişlerin yatay yöndeki pozisyonlarının tespiti, çene kemiği suturlarının incelenmesi veya tükürük bezi ve kanallarının incelenmesi için istenir.
El -Bilek Grafisi
El-Bilek filmi diş hekimliğinde “çocuğun büyüme gelişiminin hangi safhasında olduğu hakkında bilgi verir.” Tedavi planlaması açısından önemlidir.
Büyümede kronolojik yaş ile dental yaş tedavide yeterli bilgiyi her zaman vermez. İskeletsel yaşın tespitinde, iskeletsel sistemdeki bazı kemiklerin kemikleşme zamanlarına bakılır.El bilek filmlerinin kolay alınabilmesi ve bir çok kemiğin kemikleşme zamanlarının bir arada gözlenebilmesinden dolayı iskeletsel gelişimin belirlenmesinde başvurulmaktadır.
Ortodontik tedavilerde büyüme ve gelişim tamamlamış vakalarda büyüme yönlendirerek her hangi bir tedavi yapılamaz.
El-Bilek filminde 29 kemik kalsifikasyonu incelenir. Sesamoid kemiğin kalsifikasyonunun başlaması;baş parmagın proxmal palanksı ile1. metacarpal arasına bakılır. Orta parmagın medial phalanx epifiz ile diafizin eşit genişlikte olması . büyüme atılımı tepe noktaya ulaştıgında orta parmak medial phal epifizi diafizi kep gibi örter.
Büyüme atılımı bittiginde orta parmak distal phalanxın epifiz ile diafizin kaynaşmasıdır(bu dönemden sonra büyüme tamamen bitmez ancak hızı yavaşlamıştır. Radius epifiz ile diafiz kaynaştıktan sonra büyüme bitmiştir ancak boy ve kondil büyümesi 1-2 yıl daha devam eder.
Dental Volumetrik Tomografi
Panoramik radyografiler, günümüz dişhekimliğinde daha doğru bir teşhis ve tedavi planlaması için sıklıkla kullanılmaktadır.
Ancak 3 boyutlu incelemelerin gerekli olduğu durumlarda, 2 boyutlu panoramik radyografiler yetersiz kalmaktadır. Konik ışın demeti kullanılarak alınan 3 boyutlu dental tomografi görüntüleri özellikle implant uygulamaları gibi cerrahi girişimlerin hızlı bir şekilde planlanmasında büyük avantajlar sunmaktadır.
Düşük radyasyon dozu Dental CT cihazlarında kullanılan radyasyon dozu medikal CT’lere göre çok düşüktür.
Bu yöntemle hastalarımızda incelenebilecek durumlar arasında;
Dentomaksillofasiyal cerrahi uygulamaları öncesi tedavi planlaması
İmplant yerleşimi için cerrahi şablon hazırlığı
Nazal kavite, insiziv kanal, maksiler sinüs ve mandibuler kanal gibi anatomik yapıların incelenmesi
Kemik kalitesinin ve yoğunluğunun incelenmesi
Çene kemiği konturlarının incelenmesi
Temporomandibular eklemin incelenmesi
Kanal tedavilerinde periapikal bölgenin ve kanal dolgularının incelenmesi
Gömük dişlerin kemik içerisindeki pozisyonlarının 3 boyutlu analizi
Kist ve tümör gibi patolojik oluşumların incelenmesi
Kök kırıklarının incelenmesi
Periodontal ve periapikal kemik defektlerinin incelenmesi
Kemik grefti uygulamalarının planlanması ve takibi yer almaktadır.
